Patrick en de witte pauwen

Het klinkt misschien wel een Suske & Wiske-verhaal: ‘Patrick en de witte pauwen’! En dat is het ook wel, want ik maak op het eeuwenoude landgoed Staverden van alles mee met deze prachtige dieren. Als beheerder Noordwest-Veluwe heb ik allerlei taken, zoals het coördineren van alle werkzaamheden op de landgoederen en natuurterreinen in deze regio, maar het verzorgen van de witte pauwen is toch wel het meest bijzonder. 

Ochtendritueel

Ik woon op het landgoed naast het pauwenverblijf, waardoor ik ze prima in de gaten kan houden. De zorg voor de dieren begint al ’s ochtends vroeg wanneer ik ze ga voeren en water geef. Soms doen mijn vrouw en kinderen dat. Best bijzonder eigenlijk. Andere ouders gaan eendjes voeren met hun kinderen, wij de pauwen!* Vroeger kwam er nog wel eens eentje naar ons huis, die tikte dan zelfs op het raam. Daar had ik wel echt een speciale band mee, maar eigenlijk hadden we die veel te mak gemaakt. Dat kan nu niet meer vanwege de vele vossen en loslopende honden buiten het verblijf. 

Sinds enkele jaren hebben we een nieuw, ruim en licht pauwenverblijf. Normaal gesproken zouden ze nu buiten zijn, maar vanwege de vogelgriep moeten ze nu al maanden binnen zitten. Ik hoop dat ze gauw weer naar buiten mogen, want je merkt dat ze echt op hete kolen zitten. Het broedseizoen komt eraan en de hanen willen pronken met hun veren om de vrouwtjes te verleiden. Dat doen ze nu wel, maar het gebruikelijke ritueel is wel heel beperkt.

Noot van de redactie: Sinds juli is de ophokplicht beëindigd en mogen de pauwen weer naar buiten.

Veren voor de hertogen

Die veren zijn trouwens niet alleen belangrijk voor het paringsritueel. Ze hebben ook een belangrijke cultuurhistorische functie op het landgoed. De pauwen zijn hier al sinds de 14de eeuw. Ze moesten in opdracht van de graaf van Gelre worden gehouden, om in ruil voor het verlenen van stadsrechten witte pauwenveren te kunnen leveren voor de helm van de graaf en later de hertogen. Tegenwoordig bieden we de veren aan de Commissaris van de Koning aan. Ik vind het mooi dat we zo’n oude traditie nog kunnen voortzetten.

De pauwen zijn hier zo bijzonder vanwege de hoeveelheid, zo’n 30 exemplaren. Ze komen ook op andere plekken in Nederland voor, en dat vind ik alleen maar prima. Als je meerdere bloedlijnen hebt, krijg je minder snel inteelt. Daarom verkoop en ruil ik ook wel eens wat dieren. Onze rentmeester heeft wel eens pauwen uit Amerika gehaald om de bloedlijn veilig te stellen.

Wind onder de vleugels

Wat ik ook dagelijks doe als ze weer buiten zijn, is even alle pauwen tellen. Dan kijk ik of ze allemaal binnen het hek zitten. Ze slapen namelijk hoog in de bomen en bij het naar beneden vliegen ‘s ochtends, kan er wel eens eentje de wind onder de vleugels krijgen en net buiten het hek belanden. Een prachtig gezicht om ze zo naar beneden te zien zweven, maar als er een over het hek gaat, moet ik er wel snel bij zijn om hem weer binnen de afrastering te krijgen. Het is hier steeds drukker geworden, ook met loslopende honden, dus dat vormt wel een gevaar. Ook vossen zitten hier veel, maar gelukkig hebben we die sinds de komst van het nieuwe hekwerk met stroomdraden buiten het verblijf weten te houden. Ik controleer altijd of er geen stroomdraden verwikkeld zitten of takken in de afrastering steken. Dassen en boommarters zijn hier ook veel, die zijn vooral tuk op de eieren. De pauwen nestelen het liefst langs de afrastering en zo’n das graaft dan precies naast een kuiltje, zodat de eieren erin rollen. Het nieuwe hekwerk is nu zo gemaakt dat ze dat niet meer lukt.

Aftellen tot de eerste kuikens

Straks is het weer opletten als er eieren liggen. Vanaf de eerste dag dat ik een hen echt zie broeden, ga ik 28 dagen tellen. En dan vanaf een dag of 24 kijk ik elke dag even of er al kuikens zijn. Als die er zijn, moeten ze namelijk zo snel mogelijk met de hen naar binnen. Buiten hebben ze nauwelijks overlevingskans. Ze zijn wel winterhard, maar omdat pauwen niet met dons geboren worden maar met veren, zijn ze extra vatbaar voor kou. Met regenachtig weer raken ze dan ook snel onderkoeld in het hoge, natte gras. Ja, zo’n hen pikt dan wel in je hand als je de kuikens pakt, maar dat accepteer ik dan maar voor het goede doel! 

Maar zo ver is het nu nog niet. Ze gaan nu eerst de paringsperiode in. Dat pronken van de hanen… ik vind het nog steeds supermooi, hoe vaak ik dat ook al heb gezien. Dat hoort voor mij echt bij het voorjaar. Het gaat vaak gepaard met mooier weer, gras dat groener wordt, blad dat aan de bomen komt. Het is voor iedereen na de winter weer een mooie tijd die aanbreekt. Voor mij horen de pronkende pauwen daar gewoon bij. En ook hun geluid. In de winter hoor je ze nauwelijks, maar nu worden ze weer alerter en laten ze meer van zich horen. Ook ’s avonds en ’s nachts, als het verder doodstil is. Prachtig toch, dat je die beesten dan zo hoort over het hele landgoed?

* Bezoekers worden verzocht de pauwen niet te voeren, omdat zij speciaal voer krijgen.