Uitgekiend maaibeheer
Zeldzame soorten gedijen bij een uitgekiend maaibeheer. Goed maaibeheer is belangrijk op de graslanden van GLK. De biodiversiteit wordt groter door maaien en het afvoeren van maaisel. Zeldzame en kenmerkende planten en dieren, die horen bij de verschillende typen graslanden, worden steeds zichtbaarder. Tom Leeman, terreinbeheerder rivierengebied, legt uit hoe dat werkt.
Waarom is maaien nodig?
Als je niet maait, wordt een grasland uiteindelijk vanzelf bos. Dat komt door de successie in de natuur, de vaste opeenvolging van soorten. Op kaal zand ontstaat eerst mos, dan gras, kruiden, struweel en dan bos. Door te maaien houden we de fase van kruidenrijk grasland in stand. Met maaien en afvoeren heb je bovendien invloed op de biodiversiteit. Het klinkt misschien raar, maar om zeldzamere soorten terug te krijgen moet de bodem verschralen. Over het algemeen kun je zeggen: hoe armer de grond, hoe groter de soortenrijkdom. Door kunstmest, fosfaten en dergelijke is de bodem vaak te rijk geworden. Verschralen doe je door maaisel, en daarmee voedingsstoffen die planten uit de bodem hebben opgenomen, af te voeren. Als de plantenrijkdom groeit, neemt ook het aantal insecten, vogels en zoogdieren toe. Zo werkt dat in een ecosysteem.
Ga je overal hetzelfde te werk?
GLK heeft graslanden verspreid over heel Gelderland, grotendeels in het vruchtbare rivierengebied maar ook in de Achterhoek en op de schralere Veluwe. Het maaibeheer kan verschillen per grondsoort en hangt ook af van de fase waarin het grasland zich bevindt. Op arme zandgronden stop je soms uiteindelijk met afvoeren omdat de grens van verschralen is bereikt. Op kleigrond daarentegen kun je blijven afvoeren omdat daar van nature zoveel voedingsstoffen in zitten. We gaan zelf naar de percelen toe om te kijken hoe het ervoor staat. Als wenselijke kruiden nog in bloei staan, wachten we nog even met maaien tot het zaad is afgerijpt! Wat wenselijke planten zijn, verschilt per grasland. Op het Betuwse Landgoed Waardenburg en Neerijnen zien we dat door ons maaibeheer soorten als geel walstro, goudhaver, kleine ratelaar en veldsalie voorkomen. Ook de rivierrombout, een zeldzame libelle vliegt rond. Bij een ander type grasland passen weer andere soorten flora en fauna.
Hoe worden dieren beschermd tegen de maaier?
In principe maaien wij vanaf 15 juni. Kruiden hebben dan tijd gehad zich uit te zaaien. Ook zijn veel jonge dieren, voor wie het grasland hun kraamkamer is, hun meest kwetsbare fase dan voorbij. De meeste jonge weidevogels, hazen en reeën zijn groot genoeg om te vluchten als de maaier eraan komt. Om er zeker van te zijn dat er geen jonge dieren in de maaimachine terecht komen, kamt de beheerder of pachter met een groepje mensen zijn hele perceel uit. Jonge reeën bijvoorbeeld pakken we met handschoenen op, zodat onze menselijke geur niet aan het dier blijft hangen en leggen we buiten het perceel neer. De moederree heeft dit allemaal in de smiezen. Zodra we verdwenen zijn, komt ze haar jong ophalen.
Warmtebeeldcamera
Sinds vorig jaar voert GLK deze zogeheten faunacheck ook uit met een drone met een warmtebeeldcamera. De drone scant razendsnel het hele grasland en is zeer efficiënt in het opsporen van dieren. Een welkome ontwikkeling dus! ’s Ochtends vroeg, als het nog koel is, lichten dieren op de camera duidelijk op. Dan kun je ze verplaatsen of het gebied eromheen afzetten.
Dieren beter vindbaar
De drone werkt heel snel. Te voet ben je met meerdere personen vaak uren bezig terwijl een drone een perceel binnen een kwartiertje gescand heeft. Belangrijker nog is dat dieren beter vindbaar zijn. Uit ervaring weet ik dat je naast een jong dier kan staan en het soms nog niet ziet, zo tussen het hoge gras. Het kan echt moeilijk zijn ze met het blote oog te ontdekken. Dit is natuurlijk ook de bedoeling van moeder natuur, want zo kunnen ook roofdieren ze moeilijk vinden. 2022 was een pilotjaar, maar vanaf 2023 gaan we veel meer percelen langs met de drone. Zo kunnen we jonge dieren nog beter beschermen.
