Heerlijkheid Beek
Ontdek Heerlijkheid Beek
Op de steile heuvelrand tussen Beek en Berg en Dal, ten oosten van Nijmegen, ligt een prachtig natuurgebied met een grote afwisseling: de Heerlijkheid Beek. De hoogteverschillen doen bijna on-Nederlands aan. Het gebied is vooral geschikt om te wandelen.
Natuur
Heerlijkheid Beek biedt een spectaculaire afwisseling van landschappen: overschaduwde dalen, hoge bomen, donkere bosranden en golvende akkers. Je vindt er een aantal zeldzame soorten.
Planten
In het beekdal groeien groot springzaad en zwarte rapunzel. Langs de beek vind je grote veldbies en grote hoeveelheden van de zeer zeldzame slanke zegge. Het komt hier waarschijnlijk al eeuwen voor en is zeer vitaal.
Vlakbij de Kabouterboom is een bron en daar ligt het zeldzame essenbronbos, met onder andere reuzenpaardenstaart en paarbladig goudveil. In de bossen groeit ook hangende zegge, een minder algemene zeggesoort die zeer groot wordt. De aren zijn wel een decimeter lang en hangen slap naar beneden.
Op de landbouwgronden van de Heerlijkheid Beek komen interessante akkeronkruiden voor, zoals korenbloem, veldlathyrus en kleine klaproos.
Dieren
In de bron bij de Kabouterboom komt een zeldzame platwormsoort voor. In de beek, de vijver en de poeltjes in de buurt komen de kamsalamander, alpenwatersalamander en hazelworm voor. Ook verschillende marterachtigen zijn hier te vinden. Zoals de boommarter, de steenmarter en de wezel. De das is ook een bewoner van het landgoed. Langs de beek jaagt de grote gele kwikstaart vlak boven het water op insecten.
Locatie & voorzieningen
Locatie
Rijksstraatweg
6573 DD Beek Ubbergen
Regio Rivierengebied – Gemeente Berg en Dal
Verworven 1939 – Oppervlakte 52 ha
Voorzieningen
-
Wandelen
-
Wandelroute
-
Honden losloopplaats
-
Monumentaal gebouw
Werk in uitvoering
Onderaan de stuwwal, achter de school HAVO Notre Dame des Anges, worden wandelpaden hersteld en vlonders gerepareerd of vervangen. Van medio augustus tot medio december 2024 is het gebied niet toegankelijk, zodat de aannemer veilig kan doorwerken en het eindresultaat mooi is.
Geschiedenis
Heerlijkheid Beek werd al door de Romeinen gebruikt als uitkijkpost. Maar er woonden al veel eerder mensen in het hooggelegen gebied. Die hoge ligging heeft te maken met de voorlaatste ijstijd. In die periode (180.000 tot 130.000 jaar geleden) rukte het landijs op tot Nijmegen. De Nijmeegse stuwwal vormde oorspronkelijk één geheel met de Veluwse stuwwallen, maar is daarvan door de Rijn gescheiden.
Romeinen
De hoge stuwwal rond Nijmegen is altijd een belangrijke plaats geweest waar de handelsroutes goed in de gaten gehouden konden worden. De Romeinen hadden hier een van hun noordelijkste vestigingsplaatsen. In de directe omgeving van de Heerlijkheid Beek zijn urnenvelden uit de ijzertijd en grafvelden uit de Romeinse tijd gevonden. Ook zijn in de buurt resten gevonden van pottenbakkerijen en steenbakkerijen uit de Romeinse tijd en verdedigingswerken (mottes) uit de middeleeuwen.
Tamme kastanje
Het enige dat in de Heerlijkheid Beek nu zichtbaar herinnert aan het feit dat de Romeinen hier zijn geweest zijn de tamme kastanjes.
De Romeinen waren zo dol op deze vruchten dat ze ze meenamen naar het noorden en hier aanplantten. Sindsdien hebben de bomen zich uitgezaaid en zijn hun nakomelingen overal te vinden.
Elyzeese Velden
Ook na de Romeinen bleef de heuvel in trek als vestigingsplaats. Er is vruchtbare grond, bronnen met schoon water en heide en (hakhout)bosjes. De heide en het hakhout zijn nu vrijwel verdwenen en vervangen door (park)bos. De akkers liggen er nog wel. Het grote akkercomplex dat centraal in de Heerlijkheid Beek ligt wordt de Elyzeese Velden genoemd, het ‘verblijf van de gelukzaligen’.
Van Randwijck
In 1350 werd de toen veel grotere Heerlijkheid Beek eigendom van de heer van Groesbeek. Daarvoor was het een leen van de graven van Kleef. Vanaf het eind van de 17e eeuw tot 1941 was het landgoed in het bezit van het geslacht Van Randwijck. In 1941 droeg de familie Van Randwijck de Heerlijkheid Beek aan Geldersch Landschap over.
Beheer
Gevarieerd gebied
De Heerlijkheid Beek is enorm gevarieerd: van de oude dikke Kabouterboom tot de openheid van de Elyzeese Velden en van de historische zichtlijnen tot waardevolle bronvegetaties. In het beheer wordt zo goed mogelijk rekening gehouden met al deze bijzondere waarden. Dankzij slim watermanagement houden we de Kabouterboom bijvoorbeeld fier overeind.
