Gelderse schatten veiligstellen

Van een compleet landgoed tot een kwetsbaar en zeldzaam plantje, van culturele erfgoederen tot unieke landschappen: al ruim 95 jaar zet GLK zich in voor het veiligstellen van talloze Gelderse schatten. Eerst vanuit de afzonderlijke stichtingen Het Geldersch Landschap (sinds 1929) en Vrienden der Geldersche Kasteelen (sinds 1940), later met gebundelde krachten als Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK). Zonder al die inzet zouden onderstaande voorbeelden (én vele andere pareltjes die aan ons zijn toevertrouwd) er waarschijnlijk heel anders voor hebben gestaan.

Landschapsschoon bewaard

Het beschermen van bijzondere landschappen zit bij GLK in elke vezel. Dat is al zo sinds de net opgerichte Stichting het Geldersch Landschap in 1929 het unieke landgoed Warnsborn kon aankopen.
In het prachtige waterrijke bosgebied rond het landhuis was destijds een villapark gepland. Daar kon de jonge stichting gelukkig een stokje voor steken dankzij onvermoeibare inspanningen, tot in de Tweede Kamer aan toe. Na de aankoop van het landgoed zette GLK zich decennialang in om het vervallen landhuis en het omringende landschap op te knappen, met als kers op de taart het herstel van de unieke terrassentuin.

Zelf ontdekken? Laat je meenemen door de boswachter op een Wandeling vol Verhalen door dit bijzondere pareltje.

Zilveren maan fladdert weer

Door gericht natuurbeheer heeft GLK al vele zeldzame en kwetsbare soorten flora en fauna een nieuwe kans gegeven. Een lichtend voorbeeld is de zilveren maan, een klein dagvlindertje dat tot de jaren zestig algemeen in Nederland voorkwam, maar nu nog maar op enkele plaatsen in Nederland rondfladdert. Waaronder in het Wisselse Veen op de Veluwe, en daar zijn we best een beetje trots op! De afgelopen decennia vormden we hier voormalige landbouwgronden om tot natte en voedselarme natuurgraslanden: een ideaal thuis voor de zilveren maan. Net als voor veel andere zeldzame planten en dieren overigens.

Lees hier meer over de zilveren maan en andere kwetsbare soorten in GLK-gebieden én hoe we proberen deze soorten te helpen.

Erfgoed met nieuwe toekomst

GLK is zuinig op het unieke karakter van de streek. Zo bepalen zogenaamde scholtenboerderijen al eeuwenlang het beeld in het kleinschalige Achterhoekse landschap, een karakteristiek geheel dat we graag willen beschermen. Sommige scholtengoederen zijn nog steeds in gebruik als boerenbedrijf, voor andere zochten we een nieuwe, passende invulling. Scholtengoed Hesselink, vlak bij Winterswijk, is nu bijvoorbeeld in gebruik als zorgboerderij. Bij de realisatie hiervan zijn zoveel mogelijk oorspronkelijke elementen van de boerderij en bijgebouwen bewaard gebleven. Ook het historische erf werd in oude glorie hersteld, om zo de bijzondere erfenis van de welgestelde scholtenboeren ook in de toekomst te laten voortleven.

Hesselink en andere imposante scholtenboerderijen zijn goed te bewonderen op de fietsroute Winterswijk die onze boswachter uitzette door het afwisselende Achterhoekse landschap. Je kunt de route hier aanvragen.

Natuurpareltjes veiliggesteld

Voor natuurgebieden waar zeldzame soorten leven, spannen we ons graag extra in. Zo namen we enkele jaren terug de noodzakelijke maatregelen om het Kastanjedal in de Heerlijkheid Beek te redden, een beekdal dat door erosie ten onder dreigde te gaan. We plaatsten een damwand en goten die nu het overtollige regenwater naar het omliggende bos afvoeren. Het zeer zeldzame plantje paarbladig goudveil, reuzenpaardenstaart en een zeldzame platwormsoort worden nu niet meer bedreigd door vloedstromen.

Het gebied is bijzonder in trek bij wandelaars. Volg bijvoorbeeld eens een van de leuke uitgezette routes, die onder meer langs de Kabouterboom voeren. Met zijn omtrek van wel 850 centimeter is dit de dikste boom van Nederland.

Compleet landgoed gekoesterd

Ook het bewaren van een landgoed met al zijn (voormalige) functies, ziet GLK als een belangrijke taak. Een van deze landgoederen is Waardenburg en Neerijnen in het Rivierengebied, met als pronkstuk het veelhoekige kasteel Waardenburg langs de rivier de Waal. Elders op het landgoed ligt huis Neerijnen. Beide bouwwerken worden omringd door een landschapspark met slingerende lanen, weilanden, een rozentuin, een moestuin, historische hoogstamboomgaarden, een korenmolen en een weelderig parkbos vol stinzenplanten. Ook het uiterwaardengebied de Rijswaard met wilgen, oude meidoornhagen en hooilanden hoort bij het landgoed. Kortom, een compleet geheel dat GLK graag zo in stand houdt. Daarom gaven we hier onder meer het kasteel een ingrijpende restauratie, brachten we de oude fruitboomgaarden in oude staat terug en knotten we de wilgen op traditionele wijze.

Regelmatig kun je in het gebied op pad met de boswachter. Bijvoorbeeld in het najaar op een paddenstoelenexcursie of in het voorjaar op zoek naar stinzenflora. Bekijk hier alle excursies.

Biljarttafel pronkt weer

Van schilderijen tot kandelaars of kamerschermen: GLK mag zich de trotse beschermer noemen van talloze unieke collectiestukken. Allemaal stukken die het waard zijn om te koesteren, waarbij het ene item net wat meer zorg nodig heeft dan het andere. Zoals de biljarttafel en bijbehorende lamp die de bibliotheekruimte in de ronde toren van kasteel Rosendael opsieren. Het kloeke meubel met verfijnde details raakte tijdens een bombardement in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd. Nadat het kasteel in 1981 door baron van Pallandt aan GLK werd nagelaten, restaureerden we het vervallen kasteel en de achtergebleven voorwerpen, waaronder het biljart en de lamp. Na die restauratie staat de biljarttafel nu weer te pronken op de plek waar menig Rosendael-bezoeker vroeger een balletje heeft getikt. Zo wordt dankzij ons ingrijpen een stukje Gelderse geschiedenis bewaard.

Zelf bewonderen? Je kunt het kasteel bezoeken zowel op eigen gelegenheid als met een rondleiding, inclusief natuurlijk een kijkje bij het biljart.

Bescherming hard nodig

Je begrijpt dat het behoud van al dit kwetsbaars veel vergt, zeker in deze tijd van klimaat-, stikstof- en andere bedreigingen. Wij zorgen voor bescherming, onderhoud, beheer en natuurherstel. Je mag op ons rekenen. Maar ook jouw bijdrage is nodig. Word donateur en help mee onze Gelderse schatten veilig te stellen.