Zeldzame wilde bloemen en planten in Gelderland

Van de 1500 plantensoorten die van oorsprong in Nederland voorkomen, staan er maar liefst 500 op de Rode Lijst van bedreigde soorten. Zeventig staan op het punt te verdwijnen. Het behoud van deze wilde bloemen is cruciaal voor ons ecosysteem. Alle provinciale Landschappen werken er hard aan de leefomgeving van bedreigde plantensoorten te verbeteren. Ook zetten we ons in voor ‘Het Levend Archief’. Doel daarvan is om een Nationale Zadencollectie te vullen met zaden van alle in Nederland bedreigde planten als back-up.

Ben je benieuwd naar zeldzame, wilde bloemen in Gelderland? Hieronder vind je een selectie van een aantal die in hun voortbestaan worden bedreigd in onze provincie.

Gelderse icoonsoort: karwijvarkenskervel

Het is misschien niet de mooiste bloem, maar bijzonder is hij wel. Karwijvarkenskervel is namelijk dé Gelderse icoonsoort: tachtig procent van alle exemplaren in Nederland zijn hier te vinden. De zeldzame soort groeit in bloemrijke glanshaverhooilanden langs de Rijn, Waal en IJssel. Indrukwekkend is de hoeveelheid insecten die op de planten afkomt: bijen, sluipwespen, koninginnenpages (vlinder) en tal van andere vliegende insecten.
GLK wil op verschillende plekken langs de rivieren de glanshaverhooilanden van vroeger terugbrengen.

Korenbloem

De korenbloem is een prachtige bloem, meestal blauw van kleur, soms ook roze of wit. Hij wordt 30 tot 60 cm hoog en is eenjarig. De soort kiemt, bloeit en zaait zich dan uit in één jaar. De korenbloem dankt zijn naam aan zijn traditionele standplaats, op de akkers tussen het koren. Tegenwoordig is de soort ook nog wel te vinden in kleine extensieve graanakkertjes waar weinig bemesting en bewerking plaats vindt. De bloemen produceren in de bloei (juni-augustus) veel nectar en zijn daarom zeer in trek bij insecten. Lees ook Kleur op de akkers een handje helpen.

Bevertjes

Klein trilgras is misschien wel het mooiste gras van Nederland. Het is ook wel bekend onder de naam bevertjes, omdat de aartjes zo mooi trillen bij een beetje wind. Helaas is het op de meeste plekken verdwenen, omdat het niet houdt van al te veel voedingsstoffen, verzuring en intensief graslandbeheer. In Masterveld bij Winterswijk staat het nog, in een prachtig soortenrijk graslandje met andere zeldzaamheden als brede orchis en slanke sleutelbloem. Het gras valt tijdens de bloei op door de lange pluimtakken, met -een beetje op hartjes lijkende- aartjes met tot wel tien bloemetjes. Als je de stengel beweegt, dan trillen de groen tot paarse aartjes.

Krabbenscheer

Toen boswachter Jan van den Bosch in de Regulieren een sloot liet uitgraven, kwam krabbenscheer tevoorschijn. Stekjes van de plant, die ook wel watersoldaatje wordt genoemd, zette hij uit in andere sloten. De groene toppen en witte bloemen steken boven het water uit. De bladeren kun meer dan een decimeter lang zijn. De rand van de bladeren is sterk getand en op elke tand staat een naar voren gerichte stekel, wat best enige afschrikkende werking heeft. Je zult de planten niet snel met de blote hand uit het water willen halen.

Kleine valeriaan

In natuurgebied het Wisselse Veen hebben Natuurbalans, de Universiteit van Wageningen en GLK materiaal van de zeldzame kleine valeriaan verzameld. Het is gelukt dit in de kas te vermeerderen en weer uit te zetten. Kleine valeriaan is een 15-30 cm hoog kruid uit de kamperfoeliefamilie. Vroeger kwam het algemeen voor, maar nu is het een bedreigde plant.
De soort komt voor in blauwgraslanden, elzenbroekbossen en andere matig voedselrijke plekken waar water van goede kwaliteit aan de oppervlakte komt. Door verdrogen of verdwijnen van dit type natuur, zijn er nog maar weinig groeiplaatsen over in Nederland. Het Wisselse Veen is een topgebied voor de kleine valeriaan. De afgelopen tientallen jaren heeft GLK intensief gebruikte landbouwgrond omgevormd tot één van de meest kostbare natuurgebieden op de Veluwe. Eén keer per jaar – in de zomer – wordt dit type grasland gemaaid. Het maaisel wordt afgevoerd. Gevolg is dat de grond verschraalt oftewel voedselarmer wordt, waardoor bijzondere planten kunnen ontwikkelen en groeien.

Bijenorchis

Een leuke orchideeënsoort, die sinds een aantal jaren in een van onze gebieden weer voorkomt. Een bijenorchis ziet er best bijzonder uit: alsof ie vermomd is als een bij. De onderlip van de plant is opgebold, meestal bruin met een gele tekening en harig aan de rand, met een groene zuil waarin twee ogen lijken te zitten. Als je een bijenorchis aantreft, is dat in een gebied met heel hoge kwaliteit natuur. De plant heeft vaak gezelschap van allerlei zeggen, echte koekoeksbloem, grote ratelaar en andere soorten orchideeën.