Reactie natuur- ontwikkeling Doorwerthse uiterwaarden
Naar aanleiding van een publicatie in De Gelderlander en het nieuws van Omroep Gelderland, met de strekking dat de biologische boerderij Veld en Beek in Doorwerth wordt bedreigd in haar voortbestaan, willen wij een reactie geven.
Om welke gronden gaat het?
De gronden waar het over gaat zijn in bezit van Geldersch Landschap & Kasteelen, liggen in de Doorwerthse uiterwaarden en maken onderdeel uit van het Gelders Natuurnetwerk (GNN). Dat betekent dat die gronden een natuurbestemming hebben. Echter, het kan een aantal jaren duren voordat daadwerkelijk natuur kan worden gerealiseerd vanwege het daarvoor benodigde onderzoek en de planvorming. Daarom worden sinds 2015 percelen verpacht aan Veld en Beek op basis van liberale pachtovereenkomsten. Dat zijn kortlopende overeenkomsten waarbij een einddatum is afgesproken, zodat ook de pachter zich kan voorbereiden op de toekomst. We zijn altijd duidelijk geweest over toekomstige plannen voor natuurontwikkeling op die percelen.
Wat is het Gelders Natuurnetwerk?
We hebben afgelopen decennia te veel natuur verloren. Daarom zijn er door rijk en provincie keuzes gemaakt op welke plekken in Gelderland bestaande natuur beschermd en nieuwe natuur gerealiseerd moet worden met als doel de natuur te herstellen en versterken. Dit wordt door de provincie Gelderland aangeduid als het Gelders Natuurnetwerk (GNN).
Als GLK gronden bezit of verwerft die binnen het GNN vallen is het versterken van natuurdoelen en biodiversiteit leidend in het beheer. Dat zijn we verplicht en dat is ook onze wens. Soms is agrarisch medegebruik mogelijk, afhankelijk van natuurtype en de agrarische bedrijfsvoering (bemesting in GNN is maar zeer beperkt mogelijk). Landbouwproductie kan echter nooit een doel zijn van een perceel binnen GNN.
Natuurherstel in de Doorwerthse uiterwaarden
Er is historisch gezien nooit akkerbouw geweest in deze uiterwaarden. We hebben kaarten van 400 jaar oud waarin de uiterwaarden groen zijn (gras) en op de stuwwal de gele percelen (bouwland) liggen. De kasteelboerderij die er tot circa 200 jaar geleden stond is waarschijnlijk een waardmanshuis geweest waarbij het vee in de uiterwaarden graasde en de akkers zich bevonden op de stuwwal.
De beoogde natuur die we willen terugbrengen in de Doorwerthse uiterwaarden is typisch voor het rivierengebied, was vroeger hier aanwezig en bestaat uit graslanden. Op de droogste, zeer kalkrijke zandige delen van de oeverwal gaat dat om stroomdalgrasland, op de iets lagere delen met zavel of lichte klei zijn dat glanshaverhooilanden. Op de oeverwal liggen daarnaast kansen voor de ontwikkeling van een kruidenrijke akker, met daarin typische (zeer zeldzame) soorten van kalkrijke akkers.
Veld en Beek
Wij willen altijd het gesprek aangaan met de betrokken boeren en de provincie om te kijken welke locaties en mogelijkheden er zijn om de natuurinclusieve agrarische activiteiten te ontplooien. In het geval van de Doorwerthse uiterwaarden zijn we altijd duidelijk geweest over toekomstige plannen voor natuurontwikkeling op die percelen. Daarom hebben we een liberale (tijdelijke) pachtovereenkomst afgesloten met Veld en Beek. Het was dus al sinds de ondertekening van die pachtovereenkomst duidelijk dat de situatie ging veranderen. Het is aan de pachter, Veld en Beek, om dit in te passen in zijn bedrijfsplannen.
Natuurlijk begrijpen we dat een wijziging voor Veld en Beek ingrijpend is. In meerdere gesprekken hebben we met hen naar oplossingen gezocht voor voortzetting van hun bedrijf op GLK gronden.
- We hebben aangegeven dat Veld en Beek de uiterwaarden als extensief beheerde gras- en hooilanden met een enkele kruidenrijke akker kan blijven gebruiken.
- Een ander stuk uiterwaard (geen GNN) mag intensiever als biologisch grasland met bemesting worden gebruikt.
- We hebben afgesproken dat Veld en Beek binnenkort tenminste 6 hectare akkerland op de stuwwal kan gaan pachten op basis van biologische akkerbouw met bemesting.
Wij zijn van mening dat we – binnen de bewegingskaders – er alles aan hebben gedaan om Veld en Beek te ondersteunen een biologische boerderij op te bouwen en blijven graag met hen daarover in overleg.
