Koloniaal en slavernijverleden van de bewoners van huis Zypendaal
Op de plek van het huidige huis Zypendaal staat in de 17e eeuw al een Huis Zypendaal. In 1742 koopt Hendrik Willem Brantsen Zypendaal. Hij besluit het oude huis Zypendaal te slopen om er een nieuw huis te bouwen, wat zij als buitenhuis gebruiken.
Tijdens de aanleg in de jaren 1762-1764 zijn de inkomsten van de bouwheer en zijn vrouw hoger dan ooit. De opbrengst van suikerplantages in Suriname draagt bij aan de bouw van het stijlvolle huis. Het Nederlandse slavernijverleden is verbonden met de geschiedenis van Zypendaal.
De buitenplaats van de familie Brantsen
Het echtpaar Brantsen woont in het centrum van Arnhem en Hendrik Willem besluit het oude huis Zypendaal te slopen om er een nieuwe buitenplaats te bouwen, om daar in alle rust te kunnen vertoeven. Tijdens de aanleg in de jaren 1762-1764 zijn de inkomsten van de bouwheer en zijn vrouw hoger dan ooit. De opbrengst van suikerplantages in Suriname draagt bij aan de bouw van het stijlvolle huis.
Sporen van slavernijverleden
Het project ‘Sporen van Slavernijverleden in Gelderland’ heeft onder andere het verhaal van Anne van Vossenburg blootgelegd. Aan haar naam kun je zien dat Anna tot het eigendom behoorde van plantage Vossenburg te Suriname. Ze is daar in slavernij geboren, de exacte datum weten we niet.
Uit de archieven weten we dat de ‘swartin Anna’ in 1725 de zussen Hester en Johanna de Vree vergezelt op de overtocht van Suriname naar ons land. De zusjes De Vree trouwen met twee broers uit de familie Brantsen. Tot haar dood woont Anna in het centrum van Arnhem. Bij haar dood laat Anna een zilveren kurkentrekker na aan Johan Brantsen jr., de kleinzoon van dit echtpaar.
Op de website van Erfgoed Gelderland vind je het hele verhaal van Anna van Vossenburg.
Een bescheiden geluid tegen slavernij
De bezoeker van huis Zypendaal kan er kennis maken met ‘Fruits of Early Industry and Economy’, een schilderij uit 1789 van George Morland. Het origineel wordt bewaard in het Philadelphia Museum of Art. Dit schilderij lijkt op symbolische wijze de rijkdom vergaard door slavenhandel en slavenarbeid te bekritiseren. Het schilderij toont een Afrikaanse man die de vruchten presenteert, terwijl zakenmensen genieten van luxe zonder zichtbaar te werken. Het is mogelijk dat de Morland met dit werk een statement tegen slavernij maakte. Andere schilderijen van Morland, zoals ‘Execrable Human Traffic’ en ‘African Hospitality’, ondersteunen de toenmalige beweging tegen de slavernij.
De persoonlijke beweegredenen van Morland zijn grotendeels onbekend, maar hij kan zijn geïnspireerd door de Afrikaanse abolitionist Alaudah Equiano.
In 1983, het jaar van de (her)opening van huis Zypendaal, kocht GLK het schilderij als een passende toevoeging aan de 18e-eeuwse sfeer en bedoeld als verhulde zelfreflectie.
Bron: Ineke Mok, Sporen van slavernijverleden in Gelderland
